Алматы бүгін тек елдің ірі мегаполисі ғана емес, мемлекеттік саясаттың нақты іске асуын күнделікті өмірде сезінуге болатын алаңға айналып келеді. Мемлекет басшысы өз Жолдауларында үнемі атап өтетін «адам капиталына инвестиция салу», «әлеуметтік мемлекетті күшейту», «тыңдайтын және жауап беретін билік» қағидаттары дәл осы қалада жүйелі түрде жүзеге асырылып жатқанын соңғы деректер айқын көрсетеді.
Президенттің жыл сайынғы Жолдауларында білім мен денсаулық сақтау саласын дамыту елдің ұзақмерзімді тұрақтылығының басты шарты ретінде белгіленген. Бұл стратегиялық бағдар Парламент қабылдап жатқан заңнамалық шешімдерде, Үкімет бекіткен ұлттық және салалық бағдарламаларда, ал жергілікті деңгейде – нақты жобалар мен құрылыс алаңдарында көрініс тауып отыр. Алматыда әлеуметтік инфрақұрылымды кеңейтуге бағытталған жұмыстар осы сабақтастықтың нақты мысалы.
Қалада білім беру жүйесін жаңғырту бір реттік шара емес, ұзақ мерзімге жоспарланған саясат ретінде жүргізілуде. Жаңа балабақшалар салу, жекеменшік секторды мемлекеттік тапсырыс арқылы тарту, мектептердегі орын тапшылығын кезең-кезеңімен азайту – мұның барлығы орталықта қабылданған стратегиялық шешімдердің жергілікті жерде нақты нәтижеге айналып жатқанын көрсетеді. Бұл – Президент ұсынған әлеуметтік әділеттілік пен тең мүмкіндік қағидаларының қалалық деңгейде іске асуы.
Денсаулық сақтау саласындағы өзгерістер де осы логикаға толық сәйкес келеді. Мемлекет басшысы қолжетімді және сапалы медициналық көмекті азаматтың базалық құқығы ретінде бірнеше рет атап өткен. Алматыда алғашқы медициналық-санитарлық көмек нысандарының, жаңа стационарлар мен перзентханалардың салынуы, жедел жәрдем желісінің кеңеюі – Үкімет пен жергілікті атқарушы органдардың осы тапсырманы нақты орындап отырғанын аңғартады. Мұнда басты назар тек ғимарат салуға емес, қызмет сапасын арттыруға бағытталған.
Бұл үдерісте мәслихат пен қоғамдық институттардың рөлі де ерекше. Қалалық мәслихаттың депутаттары әлеуметтік саланы қаржыландыру, құрылыс пен жоспарлау мәселелерін талқылауда қоғамдық мүддені қорғаушы буын ретінде көрініп келеді. Ал Қоғамдық кеңес тұрғындардың пікірін, алаңдаушылығын және ұсыныстарын жүйелеп, атқарушы билікке жеткізетін маңызды көпірге айналып отыр. Мұндай өзара байланыс «жоғарыдан төмен» ғана емес, «төменнен жоғары» қарай жүретін басқару мәдениетінің қалыптасып келе жатқанын көрсетеді.
Алматыдағы бұл тәжірибе Мемлекет басшысының бастамалары мен Парламент пен Үкімет шешімдерінің қағаз жүзінде қалмай, нақты қала өмірінде жүзеге асуының айқын дәлелі. Әлеуметтік саясатты жүйелі түрде жүргізу, ашықтық пен қоғамдық диалогқа басымдық беру – мегаполистің дамуын жаңа сапалы деңгейге көтеріп отыр. Бұл бағыттағы жұмыстар алдағы жылдары да жалғасын табары анық, ал Алматы осы үдерістің алдыңғы шебінде қала бермек.
Мәселен, мектепке дейінгі білім беру саласында 16 жаңа балабақшаның іске қосылуы және жекеменшік сектор арқылы 10 мың қосымша орынның ашылуы 2030 жылға қарай 2–6 жас аралығындағы балаларды 99 пайыз қамту мақсатына бағытталған. Бұл – Мемлекет басшысының әлеуметтік теңдік пен ерте жастан адам капиталын дамыту жөніндегі тапсырмаларының тікелей орындалып жатқанын білдіреді. Орта білімде де жүйелі тәсіл байқалады: алдағы бес жылда 16 мектеп пен 7 қосымша ғимараттың салынуы оқушы орындарының тапшылығын кезең-кезеңімен жоюға мүмкіндік береді. Денсаулық сақтау саласындағы ауқым одан да кең: 475 мың тұрғынға қызмет көрсететін 11 алғашқы медициналық-санитарлық нысан, 3 перзентхана, 2 заманауи стационар, 250 орындық хоспис, сондай-ақ 1,5 млн адамды қамтитын 16 жедел жәрдем станциясының құрылысы жоспарланған. Бұл сандар Алматы әкімдігі деңгейінде Үкімет пен Парламент бекіткен әлеуметтік басымдықтардың нақты инфрақұрылымға айналып жатқанын, ал жергілікті басқару жүйесінің стратегиялық тапсырмаларды орындаудағы институционалдық қабілеті артқанын көрсетеді.