Бүгінде әлемдік мегаполистердің даму бағыты бір өлшеммен бағаланады: қала қаншалықты қауіпсіз, тиімді әрі тұрғынға ыңғайлы. Осы тұрғыдан алғанда Алматы соңғы жылдары «ақылды қала» қағидатын қағаз жүзінде емес, нақты іспен жүзеге асырып келе жатқан мегаполиске айналып отыр. Цифрландыру тек технологиялық сән емес, қалалық басқарудың жаңа мәдениеті екенін Алматы тәжірибесі анық көрсетеді.
Қаладағы ең ірі жобалардың бірі – Бірыңғай бейнемониторинг жүйесінің (ББЖ) іске қосылуы. Қазіргі таңда Алматы аумағында 52 мыңнан астам бейнебақылау камерасы бір платформаға біріктірілген. Бұл жүйе тек бақылаумен шектелмей, жасанды интеллектке негізделген бейнеаналитика арқылы құқықбұзушылықтарды анықтауға, қауіпті жағдайларды болжауға мүмкіндік береді. 2025 жылдың соңына дейін камералар саны 70 мыңға дейін жеткізілмек. Бұл – қауіпсіздік саласындағы цифрлық серпілістің нақты көрінісі.
Ақылды қала тұжырымдамасы денсаулық сақтау саласында да жүйелі түрде іске асуда. 2024 жылы Алматыдағы 64 медициналық мекемеде кешенді қауіпсіздік жүйелері енгізілді: цифрлық камералар, дабыл түймелері, өрт және күзет дабылдары, қолжетімділікті бақылау құралдары. Мұның барлығы дәрігерлер мен пациенттердің қауіпсіздігін арттырып қана қоймай, төтенше жағдайларда жедел әрекет ету мәдениетін қалыптастырды.
Цифрландыру вандализммен күрес құралына да айналып отыр. 2025 жылдан бастап қалалық зираттар аумағында бейнемониторинг жүйесі орнатылмақ. Инфрақұрылымы жоқ аумақтарда арнайы тіректер қойылып, бақылау мүмкіндігі кеңейтіледі. Бұл шешім қалалық кеңістікті сақтау мен қоғамдық тәртіпті нығайтуға бағытталған.
Алматының «ақылды қала» моделі тек камералармен шектелмейді. Қаланың негізгі цифрлық тірегі – Жағдай орталығы. Бұл алаңда қаланың тіршілік әрекетіне қатысты деректер жинақталып, талданады, басқарушылық шешімдер қабылдауға негіз болады. 2024 жылы орталық бірнеше қалалық жүйемен интеграцияланып, аналитикалық модульдер іске қосылды. Ал 2025 жылға жоспар – жасанды интеллект элементтерін енгізу, 3D ГАЖ, жаңа дереккөздер мен ашық деректерге негізделген чат-боттарды дамыту.
Маңыздысы – бұл бастамалардың барлығы Мемлекет басшысының цифрландыруды, қауіпсіздікті және тиімді мемлекеттік басқаруды дамыту жөніндегі стратегиялық бағытымен толық үндесіп жатыр. Алматы осы саясаттың нақты нәтижесін көрсететін әлеуметтік лабораторияға айналды. Мұнда цифрлық шешімдер тек есеп үшін емес, қала тұрғынының күнделікті өмір сапасын арттыру үшін қызмет етеді.
Алматы – ақылды технологияларды енгізу арқылы қауіпсіз, ашық әрі басқаруға икемді қала моделін қалыптастырып келе жатқан мегаполис. Бұл – болашақтың қаласы бүгіннен басталатынын дәлелдейтін нақты тәжірибе.