Өткен Үкімет отырысында заңсыз полигондар мен қалдықтар мәселесі қаралды.

Сіз қалай ойлайсыз? Олар қалай анықталады? Бұған АО «НК «Қазақстан Ғарыш Сапары»-ның ғарыштық бақылау аясында жүргізілген жұмыстары нәтижесінде қол жеткізіледі.

ҚР Цифрлық даму министрі Бағдат Мусин Қазақстанның Жерді қашықтықтан зондтаудың 2 спутнигі бар екенін айтап өтті.

Олардың көмегімен еліміздің аумағына мониторинг жүргізіледі. Ғарыштық мониторингті пайдалану, заңсыз полигондармен күресу кезінде және қалдықтарды жоюды бақылауда ұстауда тиімді құрал болып саналады. Полигондардың ғарыштық мониторингі 2500-ден астам елді мекен, оның ішінде республикалық маңызы бар қалаларды, облыс орталықтарын, облыстық маңызы бар жекелеген қалалар және оларға 50 шақырымға дейін іргелес жатқан аумақтарды қамтиды. Сондай-ақ, Бурабай, Қарқаралы және Көлсай көлдері сынды бірқатар ұлттық парктердің аймақтары да енгізілген. Қалдықтарды орналастыру орындарын анықтау аумақты тұрақты егжей-тегжейлі түсіру есебінен жүргізіледі. Бұл ретте, талдау лицензияланған қалдықтар полигондарының орналасуының географиялық координаттарын ескере отырып жүргізіледі – деді министр.

Оның сөзіне қарағанда, белгілі бір қоқыс полигонын анықтаған кезде, геокординаттар бойынша осы учаскеге тиісті лицензияның бар-жоғы дереу тексеріледі.

Егер деректер базасында лицензия болмаса, онда біз Экология министрлігіне, тиісті уәкілетті органдарға және прокуратураға жедел түрде хабарлаймыз. Спутниктегі деректерді геокеңістік аналитикамен біріктіру құқық қорғау органдары мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына қалдықтарды заңсыз кәдеге жарату үлгілерін анықтауға және талдауға мүмкіндік береді – дейді ол.

Ғарыштық мониторинг қазіргі заманауи әлемдегі өте маңызды аспект және оны өмірдің барлық саласына енгізу сыбайлас жемқорлық схемаларын жоюға ықпал етеді.

Біріншіден, ғарыштық деректер алыс және жетуі қиын аймақтарды қоса алғанда, үлкен аумақтарды бақылауға мүмкіндік береді. Бұл сыбайлас жемқорлықтың ең жасырын жағдайларын да анықтауға және болдырмауға болатынын білдіреді. Екіншіден, спутниктер ауыл шаруашылығында да, елді мекендерде де жерді пайдаланудағы, сондай-ақ кәсіпорындардың қызметіндегі өзгерістерді бақылай алады. Бұл ресми есептер мен нақты өмірдегі жағдай арасындағы сәйкессіздіктерді бақылауға көмектеседі, ал бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің негізгі факторы болатыны белгілі – дейді Мусин.

Сонымен қатар, ғарыштық деректер ресурстарды барынша тиімді басқаруға көмектеседі, оларды теріс пайдалану мүмкіндігін азайтады. Сонымен, ғарыштық ақпаратқа қол жеткізу табиғи ресурстарды басқарудағы ашықтықты қамтамасыз етеді.

Жыл өткен сайын ғарыштық бақылау ресурстарды басқаруда және экологияны сақтауда адалдық пен ашықтықты қамтамасыз етудің танымал және объективті құралына айналып келеді. Біз Америкаға жасаған сапар аясында осы бағыттағы жұмысты одан әрі жетілдіру үшін Planet өкілдерімен кездескен едік. Бұл – әлемдегі Жерді қашықтықтан зондтау спутниктерінің ең үлкен тобына ие компания. Planet Labs Inc компаниясын 2010 жылы NASA-ның бұрынғы қызметкерлері Cosmogia деген атпен құрды. Ол планеталық мониторингке, аналитикаға, түсірулерге және мұрағаттауға өнімдерді ұсынады және планета күйінің өзгеруі туралы ақпаратқа жан-жақты қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Planet бүкіл әлем бойынша тұтынушыларға қызмет көрсетеді. Біз Робби Шинглермен және Томас Мерфимен кездесу барысында Қазақстан үшін Big Data қалыптастыруда стратегиялық ынтымақтастықты және өзара қарым-қатынасты одан әрі дамыту туралы келісімге келдік – дейді министр.

Ол IT-индустриямен әріптестік орнатудың маңыздылығын түсіне отырып, болашақта Big Data – ны мүдделі энтузиастар мен IT-компанияларға беруді көздеп отырғанын айтты.

Бұл суреттердің деректер базасында олар өздерінің IT-өнімдерін әзірлеп, бүкіл әлемге тарата алады. Ғарыштық мониторинг билік органдары мен экологиялық ұйымдарға заңсыз полигондарды тиімдірек анықтауға, алдын алуға және жолын кесуге, сондай-ақ, қоршаған ортаны жақсартуға ықпал ете отырып, қалдықтарды уақтылы жоюды қамтамасыз етуге көмектеседі – дейді Бағдат Мусин.

Arasha.kz

ФОТО: дереккөз