Алматы қаласының жолдарында агрессивті көлік жүргізу күннен-күнге жиі кездесетін құбылысқа айналып келеді. Бір қарағанда, бұл қалыпты жағдай сияқты көрінуі мүмкін, алайда мұндай мінез-құлықтың салдары аса ауыр. Зерттеулер көрсеткендей, жүргізушілердің тек 42 секунд үнемдеу үшін өмірлерін қатерге тігуі ойландыратын жайт.

«Sergek ITS» мамандарының зерттеулері Алматының Әл-Фараби даңғылының шығыс бағытымен жүретін 16,5 шақырымдық жол бөлігінде агрессивті жүргізушілердің әрекеттерін қадағалады. Бір апта ішінде 66 мыңнан астам көлік бақыланып, олардың 22 мыңы агрессивті жүріс-тұрыспен көзге түскен. Олардың ішінде 6 мыңнан астамы такси жүргізушілері болып шықты, бұл такси қызметін пайдаланатын адамдардың да қауіпсіздігін қатерге тігеді.

Зерттеу барысында агрессивті көлік жүргізудің негізгі критерийлері ретінде жүргізушінің бір жолақтан екінші жолаққа жиі ауысуы, 50 км/сағ жылдамдықты асыра басуы және кенеттен 65 км/сағ жылдамдыққа жетуі анықталды. Сонымен қатар, жүргізушілердің 23,5%-ы бір рет болса да агрессивті әрекет жасаған, ал 9,5%-ы мұны тұрақты түрде қайталайтындығы белгілі болды.

Ең таңғаларлығы – жүргізушілер бар болғаны 42 секунд үнемдеу үшін осындай қауіпті қадамдарға барады. Олардың өмірлері, жолаушылардың қауіпсіздігі мен басқа жол қозғалысына қатысушылардың амандығы үшін 42 секундтың құны тым жоғары емес пе? Жолдағы бір сәттік ашу мен асығыстық көліктің апатқа ұшырауына, ауыр жарақаттарға немесе тіпті адам өліміне әкелуі мүмкін.

Айыппұлдар және заңнамалық шаралар

Қазақстанда жол ережесін бұзған жүргізушілерге қатысты айыппұлдар жылдан-жылға артып келеді. Атап айтқанда, жылдамдық режимін бұзу, қауіпті маневр жасау, рұқсат етілмеген жолаққа ауысу үшін айыппұлдар 10 АЕК-тен басталып, бірнеше еселенеді. Мысалы, жылдамдықты 40 км/сағ-тан асырған жағдайда айыппұл мөлшері 20 АЕК-ке дейін жетуі мүмкін. Кейбір жүргізушілер бұл айыппұлдарды жай ғана қаржылық жаза ретінде қарастырады, бірақ шын мәнінде, бұл жазалар адамның өмірі мен денсаулығын қорғау мақсатында енгізілген ережелерді сақтауға бағытталған.

Жүргізуші айыппұлдарды елемесе немесе ереже бұзушылықтар қайталана берсе, ол жүргізушілік құқығынан айрылып, көлік құралын басқаруға мүмкіндік бермейтін жазаларға тап болуы ықтимал. Сондықтан айыппұл салынған кезде бұл тек қаржылық жаза емес, жүргізушінің жауапкершілігін арттыруға арналған құрал ретінде қарастырылуы тиіс.

Жолда асығып, агрессия танытқан жүргізушілер өмір мен уақыт арасындағы дұрыс таңдау жасау керек. Бар болғаны 42 секундтық үнем өмірге қауіпті жағдайларға алып келуі мүмкін екенін есте сақтаған жөн. Агрессивті мінез-құлықтың нәтижесі тек материалдық шығынға әкеліп қана қоймайды, сонымен қатар адам өміріне тікелей қауіп төндіреді.

«Sergek ITS» мамандарының зерттеулері Алматыдағы жол қозғалысы қауіпсіздігін арттыру мақсатында агрессивті жүргізушілерге қатысты шаралар қолдану қажеттілігін көрсетіп отыр. Бұл шаралар жүргізушілердің жауапкершілігін арттырумен қатар, жолдағы барлық адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін маңызды. Ал жүргізушілер әркез рульге отырған сайын осы 42 секунд үшін өмірлерін қауіпке тігіп жүргенін ұмытпағаны жөн.

Тезірек жету үшін таңдалған қауіпті әрекеттердің орнына, тәртіп пен сабырлылық сақталса, жолдағы жағдай да біршама тұрақталады.