Нұрсұлтан Назарбаевтың отбасымен байланысы бар құрылымдар бақылайтын АТБ Банкі 2025 жылдың мамыр айының соңында «Эксперт РА» рейтинг агенттігінен алаңдатарлық баға алды: банк рейтингін ruBB деңгейінде сақтады, алайда болжам «тұрақтыдан» «даму үстінде» дегенге төмендетілді.
Бұл нені білдіреді?
Банктің өтімділік қоры азайып жатыр, автонесиелеу тәуекелі өсуде, ал берілген займдардың 55%-ы – проблемалық (V санат). Қарыз алушылардың кірістері жиі расталмайды, ал қолма-қол ақша операциялары реттеушілердің күдігін туғызуда. Сонымен қатар банк тартылған қаражаттың 42%-ын өзімен байланысты компаниялардан алады, бұл тәуелділікті арттырады.
«Эксперт РА» банктің реттеушілік қауіптері жоғары екенін және ішкі бақылауды күшейту қажет екенін атап өтті.
Мұның Назарбаевқа қандай қатысы бар?
АТБ Банкін 2021 жылы Pioneer Capital Invest компаниясы сатып алды. БАҚ мәліметтері бойынша, бұл компания Назарбаев әулетіне жақын. Сол уақыттан бері банк 20 млрд рубльден астам таза табыс тапты. Сөйтіп бұл банк отбасының ең табысты активтерінің біріне айналдырды.
Банк қызметінің негізі қызметі – автонесиелеу. Несиелер көп берілді, тіпті өтімділік тапшылығы сезілуде. Бұл банктің қаржы тұрақтылығына елеулі қауіп.
Путинге бару жай ғана кездейсоқтық па?
Жақында Нұрсұлтан Назарбаевтың Владимир Путинмен кездескені белгілі болды. Ресми себептері ретінде «жеке кездесу» аталды. Алайда қаржы саласындағы дереккөздер АТБ Банкін қолдау мәселесі ресейлік реттеушілер деңгейінде талқылануы мүмкін екенін жоққа шығармайды.
Кездейсоқтық па? Әрине, олай емес. Бұл сапар шетелдегі негізгі активті қорғау әрекеті болуы ықтимал. Әсіресе Қазақстандағы саяси трансформацияны ескерсек.
АТБ және KASE: Қазақстан нарығына жол ашылды
2025 жылғы сәуірден бастап АТБ Банкі Қазақстан қор биржасына (KASE) мүше ретінде қабылданды. Бұл оған валюта, қор нарығы және туынды қаржы құралдарымен сауда жасау құқығын береді. Осылайша банк Ресей нарығына бағытталғанымен, Қазақстанда да нығайып келеді.
Бұл неге маңызды?
- Назарбаев банкі – отбасы үшін стратегиялық және табысты актив
- Қаржылық тәуекелдер мен өтімділік тапшылығы – бүгінгі нақты шындық
- Путинге сапар – қауіптен сақтану үшін жасалған саяси қадам
- Егер банк жүйесі сыр берсе – салдары халықаралық деңгейде сезілуі мүмкін
