Редакциямыздың электронды поштасына нақты мәліметтері көрсетілмеген мекен-жайдан төмендегі хат келіп түсті.
Материал – қоғамда оппозициялық көзқарастарымен әйгілі болып жүрген Санжар Боқаев пен Нұржан Әлтаев туралы. Халықтың алдында жүрген тұлғалар туралы қандай да лепестердің болуы заңды. Автордың көзқарасы Arasha.kz сайтының ұстанымын білдірмейтінін тағы да естеріңізге саламыз. Сонымен, белгісіз азамат жолдаған хат төменде:
Желтоқсан айында Қазақстан үкіметі ауыл шаруашылығы техникаларын кәдеге жарату алымын енгізгеніне үш жыл толады. Ал көліктерге арналған бұл салық 2016 жылдан бері бар. Алматы әкімдігінің бұрынғы қызметкері, «Аманат» партиясы Алматы қалалық филиалы төрағасының орынбасары Санжар Боқаевты күтпеген жерден дәл осы ауыл шаруашылығы техникасына қатысты мәселе қызықтырды.
«Утилизация алымына жол жоқ!» қозғалысы 2021 жылы құрылды, оны бірден Санжар Боқаев басқарды. Қозғалыстың негізгі міндеті – автомобиль әуесқойлары/фермерлер/АВТО кәсіпкерлер мәселелерін шешу емес, адамдарды белгілі бір көшбасшының айналасына біріктіру. Бұл ретте қозғалыс белсенділері кәдеге жарату алымының жақтастарын қазақстандық өндірушілердің мүддесін ойламайсыңдар деп айыптайды, алайда өздері лоббистер – тек шетелдік өндірушілердің өнімін тұтынады.
Алдымен, «Утилизация алымына жол жоқ!» қозғалысы белсенділерінің кім екенін түсіну маңызды. Олар (Санжар Боқаевтан бөлек) «Атамекен» ҰКП өкілдері. Солардың бірі – қазіргі уақытта Ұлттық палатаның ШОБ комитетін басқарып отырған Заиров Берік Жанғалиұлы. Ол сондай-ақ 2013 жылы желтоқсанда тіркелген Қазақстанның Тәуелсіз бизнес одағын басқарады. Одақ 2015 жылдан бері 3,6 млн теңге көлемінде салық төлеген.
Одақтың басқа құрылтайшылары: «Tsp Авто» ЖШС, «Leto Spare Parts» ЖШС, сондай-ақ жеке кәсіпкерлер Семенченко Олег Сергеевич, Вафин Рустам Амирович, Дидковский Анатолий Адамович, Әбдікәрімов Нұрғали Мұратұлы, Нұрпейісов Илья Сайлаубекұлы, Төлебаев Дархан Ілиясұлы, Сейдалиев Ербол Бауыржанұлы, Әбдиев Мұхтар Серікбайұлы.
Анатолий Дидковский – Ауғанстандағы КСРО мотоатқыштар дивизиясының бұрынғы әскери қызметшісі, ол, өз кезегінде, айналасына «ауғандықтарды» жинап алған және өзін қолдаушы негізгі күш ретінде соларға арқа сүйеген Нұржан Алтаевқа ұқсайды.
Нұрпейісов Илья – «Қор» мұнай компаниясының аффилиирленген тұлғасы болды. Серіктестіктің негізін қалаушы – Бердіғожин Шыңғыс Робертұлы. Атасы Ұрынбай Бердіғожин Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мұнайшысы болған. Әкесі Роберт Бердіғожин Қаламқас кен орнын ашудың басы-қасында жүрген, жылдар бойы «Лукойл-Қазақстан» ЖАҚ және «МК КОР» АҚ-да басшылық қызметтер атқарған. Шыңғыс Бердіғожин де Тимур Құлыбаев пен Ахметжан Есімовпен бірге Қазақстан гольф федерациясының мүшесі. Роберт Бердіғожиннің қызы Ассоль Гамова «Magnetic Oil Limited» ЖШС құрылтайшысы болған, ол француз TotalEnergies компаниясымен Доңға кенішінің 60 пайызын сатып алуға келіскен. Кейінірек мәміле қайта ойнатылды және активті (2023 жылғы маусымдағы жағдай бойынша) «ҚазМұнайГаз» ҰК сатып алуы керек еді.
Заиров Берік «Тойота-Лексус» сауда белгісінің авторлық құқық иегері болған «SPK Group» ЖШС (қазіргі уақытта таратылған) басқарды, ЖШС жалғыз құрылтайшысы Қазақстанның тәуелсіз бизнес одағы болды. Заиров «Арбис» заңгерлік фирмасы» ЖШС-нің де басшысы болған.
Тәуелсіз бизнес одағы төрағасының орынбасары – Темір Шыңғыс Саматұлы, «Утилизация алымына жол жоқ!» қозғалысының сарапшысы. 2020 жылдың қарашасында «Атамекен» ҰКП сол кездегі басқарма төрағасы Абылай Мырзахметов оны басқарма мүшесі ретінде таныстырды. Темір Шыңғыс Саматұлы «Атамекен» құрылымында 2014 жылдан бері қызмет етіп келеді. Осы жылдар ішінде ол Кәсіпкерлерді құқықтық қорғау бөлімінің сарапшысынан ҚР ҰКП басқарма төрағасының орынбасары қызметіне дейін өсті.
Владимир Алексеевич Ким – «Интеркоммерц Казахстан» ЖШС-нің негізін қалаушы, даму жөніндегі директоры, «Утилизация алымына жол жоқ!» қозғалысының құрушысы және мүшесі, «Намыс» партиясын құру жөніндегі топтың мүшесі. Алматы қоғамдық кеңесінің мүшесі.
Facebook желісіндегі «#НЕТУТИЛЬСБОРУ» қоғамдық тобының 38,6 мың мүшесі бар. Топ әкімшілігі 12 адамды құрайды. Оның ішінде: Владимир Ким және оның ЖШС бірнеше қызметкерлері, Темір Шыңғыс, «Leto Spare Parts» ЖШС қызметкері Қайрат Тергеусізов, NCOC қызметкері (Солтүстік Каспий жобасы) Асхат Алпысбай, QAZYNA агрохолдингінің басқарма төрағасы – Алмасбек Садырбаев, Республикалық палата төрағасы Қой ет өнеркәсібі Гэмпшир, суффолк және етті меринос тұқымдары (оғаш атау – шамамен) және «Шопан-ата Қазақстан ұлттық қой өсірушілер қауымдастығы», «Октагон лигасының» президенті Нұраддин Садықов.
«Утилизация алымына жол жоқ!» қозғалысының белсенділері заңды негізі жоқ шулы мәлімдемелер жасап, қарапайым қатысушылар мен жанашырларды жаңылыстырып жүр. Сонымен, олар 2021 жылдың желтоқсанында былай деді:
«Егер 2022 жылдың 1 ақпанына дейін кәдеге жарату жүйесін толық тексеру бойынша түбегейлі шаралар қабылданбаса, біз «Утилизация алымына қарсы» жалпыхалықтық референдум өткізуді жоспарлап отырмыз».
Ал референдум тағайындау құқығы «республикалық референдум туралы» ҚР Конституциялық Заңының 18-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының Президентіне ғана тиесілі.
2022 жылы Санжар Боқаев соның негізінде «Намыс» цифрлық партиясы «Утилизация алымына жол жоқ!» қозғалысын құру туралы хабарлады. Партияны тіркеу жөніндегі бастамашыл топтың құрамында қозғалыс белсенділері болды. Тамыз айында Санжар Боқаев, Владимир Ким және Берік Заиров баспасөз мәслихатын өткізіп, Қазақстан заңнамасының жетілмегендігіне байланысты партияны тіркеу мүмкін еместігін мәлімдеді.
Бір қызығы, «Намыс» партиясының құрылуына қатысты жағдай Нұржан Әлтаевтың «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы жанындағы ШОБ Ассоциациясының негізінде «Ел тірегі» партиясын тіркеуге әрекеттенген кездегі жағдайға ұқсас. Бірінші жағдайда да, екінші жағдайда да ұйымдардың бастапқыда саяси оқиғаларға қатысы болмағанымен, екеуі де ақырында Ұлттық палатаға қатысы бар саяси күштерге айналды.
Екеуінде де ҰКП қазіргі билікке оппозиция болып, оның беделін түсіретін пікірлерін білдірген өз мүшелерінің қызметіне ресми түрде түсініктеме бермеді.
Қазіргі жағдай Боқаев пен Алтаевтың ұйымдары «Атамекен» ҰКП-ның қамқорлығымен әрекет етіп, ең алдымен оның саяси міндеттерін шешеді деген болжамға әкеледі.
Кәдеге жарату алымының өзекті мәселелері дәл уақытында айтылып, ақпараттар дер кезінде беріліп отырса, адамдар бір немесе бірнеше көшбасшының айналасына топтаса бастайды. Керек уақытта азаматтық қозғалыс осы процестің тұтынушыларын бағыттаушы саяси күшке айналдырады. Қазірдің өзінде кәдеге жарату алымының ақысын төмендету туралы үндеулердің орнына сайлау заңнамасының дұрыс еместігі, кандидаттардың құқықтарының бұзылуы, президентке, Мәжіліс пен Сенатқа қатысты сотқа шағымдану туралы мәлімдемелерді естіп жатырмыз.
Басты мақсат – қазіргі биліктің беделін түсіру – ол ойлары жүзеге аспаса, барынша соған жақын нәтижеге жету екені анық. Оның үстіне, көшбасшы Санжар Боқаев әлі де белсенді әрекет етіп жүр. Кәдеге жарату алымы «наразылықтың» негізгі бағыты болмаса да, ол өзіне керек бейнені жасап алды.
Бірақ бұл бейненің астарында не бар? Бізге шындық ұнамайтын шығар.
Мақалада аты аталған азаматтар редакциямызға жауап-уәждерін айтар болса, екінші тараптың да жауабын жариялаймыз.
