Алматы облысы Қарасай ауданын қарасты «Асыл арман» тұрғын үй кешені тұрғындары хабарласып, президент Тоқаевтың атына жазылған ашық хатты жолдады. Хатқа жүздеген тұрғын қол қойған. Ашық хатта тұрғын үй кешенінің проблемасы айтылған. Төменде хатты өзгеріссіз жариялап отырмыз.

arasha.kz

ҚР Президенті Қ-Ж.Тоқаевқа

Алматы облысы,

Қарасай ауданы,

«Асыл-Арман» тұрғын үй

кешені тұрғындары атынан

Ашық хат

Құрметті Қасым-Жомарт Кемелұлы!

Қазақстандағы ең ірі тұрғын үй кешені «Асыл-Арман» тұрғындары (Алматы облысы, Қарасай ауданында орналасқан) сізбен байланысқа шығып отыр. Асыл-Арман» тұрғын үй кешені үкіметтің 2014 жылғы 28 маусымдағы №728 қаулысымен бекітілген «Қол жетімді баспана» мемлекеттік бағдарламасы бойынша (15-20 жыл ішіндегі төлем уақытымен) Алматы-Бішкек тас жолының бойында бір жыл ішінде салынды. Тұрғын үй ауданы: 21 тоғыз қабатты үйден тұрады. Барлығы: 5000-нан астам пәтер бар, онда жалпы саны – 25 мың адамнан асатын тұрғын тұрады, оның ішінде 5 мыңы балалар.

Тұрғын үй кешенінің үйлерінде негізінен, жергілікті атқарушы органның тізіміне сәйкес АҚ «КИК» және АҚ «Самұрық-Қазына» арқылы ұзақ мерзімді жалға беру үшін пәтер алған адамдар тұрады. Біздің көпшілігіміз – отбасында мүгедек баласы бар мемлекеттік қызметкерлер, жалғызбасты аналар, сонымен қатар көп балалы және аз қамтылған отбасылар мен балалар үйінің тәрбиеленушілері де осы тұрғын үй кешенінде тұрады.

Бүкіл Қазақстан бойынша жарияланған төтенше жағдайға байланысты біз үлкен қиындықтарға тап болдық. Бүгін біздің тұрғын кешенінде коронавирустық инфекция тіркелді. Қазіргі уақытта «Асыл-Арман» кешені тұрғындары, барлық қазақстандықтар сияқты, толықтай үмітсіз. Бізде бұрында көптеген мәселелер болды. Атап айтқанда, көпшілігіміз пәтер жалдау ақысын уақытылы төлей алмадық. Мұндай жағдайлар жұмысынан айрылуға, еңбекақысыз демалысқа кетуге, асыраушысынан айрылуға, тұрақты емес жалақыға және қысқартуға байланысты болды. Бірақ, қазір ол бәріне дерлік әсер етуде.

Бірнеше жыл бұрын олар пәтер кілттерін алған кезде азық-түлік бағасы мүлдем басқаша болатын. 2019 жылы Қазақстанда өмір сүру құны 29 698 теңгені құрады, мұнда 16 328 теңге азық-түлік себетіне кетеді. Біздің ай сайынғы жалдау ақымыз 45 мыңнан 115 мың теңгеге дейін (пәтер алынған бөлмелер мен компанияларға байланысты). Азық-түлік бағасының өсуі байқалса да, бірақ жалға алу бағасы өзгеріссіз қалды. Сонымен қатар, коммуналдық қызметтер де қымбат, егер суық су қалада бір текше метріне 50 теңге болса, бізде 75 теңге тұрады. Кәріз жүйесі қаладан 4 есе қымбат. Өкінішке орай, тұрғын үй кешенінде басқа да көптеген мәселелер бар. Біздің пәтерлеріміз желдетілмеген, есту қабілеті үлкен, біз бір үлкен коммуналдық пәтерде тұрғандаймыз. Бес жыл бойы олар мектеп пен балабақша салуға уәде беруде, бірақ қазір мұндай ештеңе болған жоқ. Адамдар балаларын көрші ауылға, қалаға алып кетуге мәжбүр. Кешке студенттер үйге жаяу, қабірдің ортасымен оралады, өйткені автобустармен кедергілер жиі болады. Көптеген тұрғындар пәтерлерін жалдауға мәжбүр, ал жалға алушылар арасында қылмыстық жағдайлар орын алуда: адам өлтіру, зорлау, ұрлау, төбелес және төсек қандалаларының пайда болу жағдайлары бар. Балалардың терезеден құлаған жағдайлары да болды.

Салынған 21 үйдің барлық жертөлелерін «Элитстрой» құрылысшысы сатып алған, ал олар тұрғындарға тиесілі болуы керек еді. Ең қорқыныштысы, олардың барлығы ойын-сауық орындарына өткізілген, кеш түсісімен тұрғындар мен жақын маңдағы ауылдардың масайған тұрғындары дастархан ұйымдастырады (карантинге қарамастан).

Карантин кезінде тұрғын үй кешенінің кіреберісіндегі заңсыз сауда-саттық та тоқтатылған жоқ. Бұл антисанитариялық жағдайға әкеледі: қоқыс, егеуқұйрықтар, тарақандар. Рейдтер жүргізілді, кәсіпкерлерге ескерту жасалды, бірақ нәтижесі аз. Сонымен бірге, тұрғын үй кешенінің аумағында көліктердің шығуына кедергі келтіретін сауда дүкендері өте көп. Бұл жағдайда адамдар тіпті көлікпен кешеннен шыға алмайды. Сол себепті де, жоғары жылдамдықта жүргізушілер балаларды көлікпен қағып кеткен жағдайлар да болды.

Тағы бір өзекті мәселе – жол. Тұрғын үй кешені Алтын-Орданың жанында орналасқан. Аймақтық билік пен «ҚазАвтоЖолдың» автомобиль жолындағы ірі көлік жоспарын жүзеге асыру туралы шешімімен жағдай күшейе түсті. Қар жауған кездегі ұзақ көлік кептелістері (5 (!) сағатқа дейін созылуы мүмкін) мен көлік апаттары орын алуда. Көлік көпірінің құрылысы тоқтағаннан кейін көлік кептелісі жағдайы одан сайын нашарлай түсті. Адамдар таңертеңгі сағат 6-да (карантинге дейін) жолға шықса, үйге түнгі сағат 10-да келеді. Жұмыс күндері балалар жақындарын көрмейді.

Тұрғын үй кешені тұрғындарының тағы бір мәселесі: олардың өмірі жол бойындағы 600-700 метр қашықтықта орналасқан қағаз және картон зауытының жұмысымен улануда. Жазда дем алу мүмкін емес. Біздің өміріміз өмір сүру үшін күресуде!

Құрметті Қасым-Жомарт Кемелұлы!

Сізге, біздің «Асыл-Арман» тұрғын үй кешені тұрғындарының төлеп жатқан ипотека бойынша сыйақы мөлшерлемесін қайта қарауды өтінеміз!

Төтенше жағдайға байланысты адамдар психологиялық депрессияға ұшырауда. Біз АҚ «Самұрық-Қазына», АҚ «КИК» және Ұлттық Банкпен байланыс орнаттық. Бірақ олардың жауабы қарапайым: «Тек мемлекет шешеді».

«КИК» өкілдері «егер ірі компаниялар бюджетке салықтың 10% төлейтін болса, 5% біздің резиденттер алдындағы қарыздарын өтеуге болатындығын» атап өтті. Олар бұған келіседі. Білуімізше, тек «ҚазМұнайГаз» 6 айда ел бюджетіне 56 миллиард теңге аударған. Кем дегенде, үмітсіз жағдайға тап болған отбасыларға көмектесу үшін ірі компаниялардың назарын аудару қажет. «Бұл жағдай біздің тұрғын үй кешенімізде ғана емес, мемлекеттік бағдарлама бойынша баспана алған барлық адамдарда» деп, АҚ «КИК» жауап берді. Өкінішке орай, бұл жағдай бүкіл Қазақстан бойынша, бірақ, ең қымбат пәтерлер бізде болды. Тұрғын үй кешенінде тұратындардың негізгі бөлігі әлеуметтік жағынан әлсіз. Көбі – көп балалы, жағдайы төмен отбасы, жалғызбасты аналар мүгедек баланы тәрбиелеп жатырмыз. Ай сайынғы алынған жалақыдан ештеңе қалмайды: біз жалдау ақысын төлейміз, тым жоғары коммуналдық қызметтер үшін, тамақ үшін ештеңе қалмайды, бірақ өмір сүрудеміз! Егер жалға алушы тұрғын ипотека ақысына төлемге кідіріс жасаса, айыппұл төленеді, олар сотқа шақырылады, ол адамды психологиялық тұрғыдан күйзеліске түсіреді.

Біз, бұл жазылған тұрғындар мәселесінің барлығы «сіздің имиджіңізге және еліміздің имиджіне теріс әсер етпеуі керек» деп ойлаймыз. Осыған байланысты сізден біздің өтінішімізді қарастырып, тиісті шараларды қабылдауыңызды сұраймыз!

Келісімнің 3.3-тармағы, 3-бөлімі бойынша, жылдық сыйақы мөлшері 10% құрайды. Шарттың 6-бөлімінде мерзімінен бұрын өтеуге немесе 3 жыл мерзімге ішінара өтеуге мораторий қарастырылған. Сондай-ақ, бұл бөлімде жалға берушіге ішінара мерзімінен бұрын өтеумен 20% мөлшерінде қосымша сыйақы қарастырылған.

Бүгінгі таңда 2015 жылмен салыстырғанда азық-түлік тауарларының бағасы 1,5-2 есеге жуық өсті, сонымен қатар тұрғын үйді ұстау шығындары, киім-кешек, тұрмыстық заттар, коммуналдық шығындардың өсуі байқалды. Қазақстан Ұлттық Банкінің мәліметінше, жыл сайын инфляция деңгейі 5-7%-ке келіп тұр екен. Яғни, жыл сайынғы ақшаның құнсыздануы байқалып, халықтың сатып алу қабілеті төмендеуде. Бірақта, жалақы деңгейі өзгермейді.

Біз қазақпыз, біз дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарды құрметтейміз, отбасылық байланыстарды сақтауға берік табынушылық бар, өйткені бұл отбасылық бюджеттің шығындарының бөлек бөлігі. Біздің көпшілігімізде кәмелетке толмаған балаларымыз бар, оларды дұрыс тамақтанумен, біліммен қамтамасыз ете алмаймыз, біз өз Отанымыздың лайықты азаматтарын тәрбиелегіміз келеді. Біз жалдау ақысын төлеуден бас тартпаймыз және уақтылы төлем жасауға кепілдік береміз, бірақ сонымен бірге келесі мәселелерді қарастыруды сұраймыз:

1. тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің пайыздық мөлшерлемесіне ұқсас сыйақы мөлшерлемесін жылдық 3-4% -ға дейін төмендету;

2. мораторий өткеннен бері лизинг берушіге қайтарылатын соманың 20% мөлшерінде қосымша бонустың күшін жою. Бүгінгі таңда, тіпті екінші деңгейлі банктерде мерзімінен бұрын немесе ішінара өтеу үшін айыппұлдар жоқ.

Біздің сатып алу туралы жалдау шарттарымызда 11-тармақ бар («форс-мажор»). 11.1-тармақта жазылған: «Егер тарапта осы келісім бойынша міндеттемелерді ішінара немесе толық орындамағаны үшін жауапкершіліктен босатылады, егер бұл міндеттемелердің мүмкін болмауы форс-мажорлық жағдайларға байланысты болса: міндеттемелердің орындалуына әсер ететін мәлімделген немесе нақты соғыс, жер сілкінісі, су тасқыны» деп көрсетілген. Төтенше жағдай, біздің ойымызша, форс-мажорға да қатысты.

Сізді Ел Президенті ретінде, Қазақстан Республикасының азаматы ретінде, ұл, әке ретінде, бізді түсінетініңізге және оң шешім қабылдайтынызға, біз «Асыл-Арман» кешенінің тұрғындары атынан сенімдіміз! Сонымен бірге, олардың (тұрғындар) сізге дауыс бергені бекер болмағанына, және сіз өз сайлаушыларыңызды қолдайсыз деген ойдамызз!

Құрметпен, «Асыл-Арман» тұрғын үй кешенінің тұрғындары (қолтаңбалар қоса берілді)