«Қазатомпром» ұлттық компаниясының бұрынғы басшысы Мұхтар Жәкішев кәсіпкер Арманжан Байтасовтың Baitassov Live YouTube-арнасына сұхбат берді. Сұхбат атом энергиясы және Тоқаевтың елімізге АЭС қажет деген мәлімдемесіне қатысты әңгіме өрбіді.

«Өздеріңіз білетіндей, әлем СО2 шығарындыларынан туындайтын ғаламдық климаттың өзгеруінің алдында тұр.

Біз енді планетаның атмосферасын ластайтын энергия көздерін ойланбай пайдалана алмаймыз. Сондықтан Батыс елдері көміртек салығын ойлап тапқан. Бұл салық түрі 2023 жылға қарай енгізіліп, алюминий, мыс және т.б. табиғи ресурстарға қатысты болады. Экономикасы негізінен табиғи ресурстарды, бірінші кезекте көміртекті экспорттауға негізделген Қазақстан үшін бұл салық өте ауыр зардап әкелуі мүмкін. Біз экспортта айтарлықтай үлкен сомадан айырыламыз. Сондықтан біз үшін таза энергия көздерін қолданысқа енгізу бүгінде өте маңызды», – деді Мұхтар Жәкішев.

Ол қайта құру энергиясының негізгі кемшілігі олардың табиғатқа тәуелділігі деп түсіндірді. Олар күн мен жел болмаған кезде жұмыс істемейді. Ал негізгі жүктеме энергия жүйесіне кешкі уақытта түседі – осы уақытта адамдар жұмыстан үйлеріне келіп, электр энергиясын белсенді пайдалана бастайды.

«Егер күннің нұры бірнеше күн шықпай қалса не болады? Өзің іс жүзінде әсер ете алмайтын нәрсеге қалай сенуге болады? Адамдар жарықсыз қала алмайды. Бірақ мұнда ақылды тактикалық қадам жасауға болады. Жақында мен майнинг пен криптовалюта тақырыбына тереңірек ене бастадым. Ал майнингті Қазақстан жақында электр энергиясының тапшылығын сезіне бастайтын себептердің бірі деп есептейді. Майнинг өндірісінің орасан зор энергия жұмсайтыны көпшілігіне белгілі. Қазақстан бүгінде криптовалюта өндіру бойынша алғашқы үш-төрт елдің қатарына кіреді және соңғы әрекеттерге қарағанда, үкімет бұл салаға үлкен үміт артады. Осылайша, біз қайта құру энергиясын тек осы станциялардың жанында орналасатын майнинг фермаларына ғана саламыз», – деп атап өтті «Қазатомпромның» бұрынғы басшысы.

Оның айтуынша, біздің елімізде КСРО кезеңінен көптеген электр станциялары қалып қойған және соның арқасында республикада ұзақ уақыт бойы электр энергиясының жетіспеушілігінен мәселелер туындамаған.

«Кеңестік кезеңде елімізде екі энергетикалық сақина деп аталатын көптеген көмір станциялары салынды. Біріншісі республиканың солтүстігінде орналасқан, ол елдің солтүстік бөлігін түгел энергиямен қамтамасыз етті. Сонымен қатар оңтүстік сақинасы басқалармен қатар Орталық Азияның оңтүстік республикаларын электр энергиясымен қамтамасыз етуге арналған. Бірақ мәселе бұл станциялардың көпшілігінің жұмыс істеп тұрғанына 40-50 жылдан асқан, ал көмір зауытының пайдалану мерзімі 25 жылға есептелген. Ал біздің тәуелсіздігімізге қазір 30 жыл толды. Сол себептен, бүгін бізде энергетикалық дағдарыстан шығудың бір ғана жолы – атом энергиясына көшу», – деді Мұхтар Жәкішев.