5 мамыр күні Талдықорғанда 16 жастағы Шерзат Болатты өлтіру ісі бойынша кезекті сот отырысы өтті. Бұл – жай ғана сот процесі емес. Бұл – әділетке деген сенім сыналатын сәт. Бүгінгі отырыс бір емес, бірнеше маңызды сұрақтарды қайта күн тәртібіне шығарды: *кінәлілер жазасын ала ма? Әлде тағы бір «айналма жол» табыла ма?*
Соттағы басты оқиғалар: куәгерлер, айқай, эмоциялар
Сотта бүгін бірқатар куәгерлер жауап берді. Олардың ішінде — Талғар қаласының тұрғыны Сәкен Әкежанов. Ол оқиға орнына жақын жерде тұратынын айтып, сол түнді осылай сипаттады: Сағат түнгі 2 шамасы. Дала у-шу. Бір қыз “Жедел жәрдем шақырыңдар!” деп айқайлап жатыр. Терезеден қарасам — бір топ адам біреуді аяусыз сабап жатыр. “Тоқтаңдар, өлтіресіңдер ғой!” деп айқайладым.
Бұл куәлік бір ғана нәрсені көрсетеді: Шерзаттың өлімі — кездейсоқ жағдай емес, көпшіліктің көз алдында болған қанды оқиға. Сондай-ақ Арлан Құсайынов және Жанболатұлы есімді екі бауыр сотта куәлік берді. Олар оқиға орнында болғанын мойындады, бірақ төбелеске қатысы жоғын айтты. Айтуларынша, сол маңда тек өтіп бара жатқан.
Бір видео — халықтың ашуы
Бүгінгі сот отырысында қоғамның ашуын тудырған басты сәт — күдіктілердің сот залынан күліп шыққан видеосы. Бұл видео әлеуметтік желілерде найзағайдай тарап, TikTok пен Instagram-да мыңдаған қаралым жинады.
«Шерзат жер астында, ал олар жерде күліп жүр…», «Егер олар күлетін болса, біз қандай елде өмір сүріп жатырмыз?» деген пікірлер күннің басты трендіне айналды.
Судья Ержан Жанұзақов сот процесінде бұл видеоға жеке түсініктеме беріп, қазір бұл бейнежазбаның кім түсіріп, қалай таралғаны туралы тергеу жүріп жатқанын айтты. Бірақ жұрт видеоның қайдан шыққанын емес, оның ішінде не болғанын талқылап отыр. «Кісі өлтіріп күлу — моральдық өлім» дейді қолданушылар.
Айыптар мен күдіктілер: кімге не тағылған?
Қазіргі таңда 9 адам айыпталып отыр:
-Шынасыл Абзал— ҚР ҚК 99-бабы 2-бөлігі (Кісі өлтіру) және 293-бабы 3-бөлігі (Бұзақылық).
-Сакиев Равиль — адам өлтіруге оқталу және бұзақылық.
Қалған 6 адам — бұзақылық бойынша,
Бір кәмелетке толмаған — қылмыс туралы хабарламағаны үшін (ҚК 434-бап).
Іс 62 томнан тұрады. 200-ге жуық куәгерден жауап алынған. 40-тан астам сот сараптамасы жасалған. Бірақ қоғам үшін мұның бәрі — тек сандар. Адамдар нақты жауап, нақты үкім күтуде.
TikTok-тағы дауыс: жастар әділет талап етіп жатыр
TikTok-та #заШерзат хэштегімен мыңдаған қазақстандықтар үн қатып жатыр. Бірі — марқұмның достары, бірі — жай ғана көрермен. Бәрінің сұрағы бір: «Бұл жолы әділет жеңе ме?»
Қолданушылар күдіктілердің ішіндегі «Чика» лақап атты адамның рөлін, оның оқиға басталуына ықпалын, басқа қатысушылардың пассивті әрекетін талқылап жатыр. «Байдың баласы болса, құтылып кетеді» деген қорқыныш та басым.
Бұл сот ісі — жүйенің айнасы
Шерзаттың өліміне қатысты сот процесі бір отбасының трагедиясынан әлдеқайда ауқымды. Бұл — біздің сот жүйеміздің, құқық қорғау органдарының және жалпы қоғамдық әділеттің айнасы. Қоғам бұл іске қарап отыр. Ал егер бұл жолы да кінәлілер толық жазаланбаса — сенім қайтып оралуы неғайбыл.
Келесі отырыс: 6 мамыр
Сот процесі жалғасып жатыр. Келесі отырыс 6 мамыр күні өтеді. Бірақ бүгінгі күннің өзі-ақ бүкіл елге бір нәрсені көрсетті: бұл жай сот емес. Бұл — елдің жүйеге қойған соңғы сұрағы.
