Талғар қаласындағы қылмыс пен жемқорлық мәселелері қоғамды алаңдатып, үлкен резонанс туғызды. Арман Алимовтың анасы айтқан оқиғалар мен әкімдік өкілдерімен кездесулер тек жұрт назарын аударып қана қоймай, жүйедегі мәселелерді айқын көрсетті. Осы мақалада оқиғаның жай-жапсарын қарастырамыз.
Арман Алимов пен Хасан арасындағы қақтығыс неден басталды?
Арман Алимовтың анасының айтуынша, жанжал Хасанның тарапынан басталған. Арманның басқа ауданның жігіттерін Хасанның адамдарын қорқытуға итермеледі деген күдікпен Хасан оны қудалауға кіріскен. Хасанның адамдары Арманның үйін аңдып, ақыры күндізгі уақытта оны соққыға жығып, көлікке отырғызып алып кеткен. Бұл қатыгездік Талғардағы қауіпсіздік пен тәртіпке күмән тудырып, жергілікті тұрғындардың үрейін ұлғайтты.
2021 жылы бұл іске қатысты Хасан куәгер ретінде қатысқан, бірақ тек алғашқы сот тыңдауына ғана келген. Ал Арманның айтуынша, дәл осы Хасан оны соққыға жығуды ұйымдастырған. Арманды ұрып-соғу кезінде Хасан бейнебайланыс арқылы бәрін бақылап, кейін оқиға орнына келіп, «Жетеді» деген соң барлық қатысушылармен бірге кетіп қалған. Бұл жайттардың өзі Хасанның әрекетін қолдаған ықпалды тұлғалардың бар екенін көрсетеді.
Құқық қорғау органдарының әрекеті және үкім
Төрт адамға қатысты іс «Бұзақылық» бабы бойынша қаралып, оларға бір жарым жыл түрме жазасы кесілген болатын. Бірақ сотқа дейін қамауда отырған уақыттарын ескере отырып, олар бірден бостандыққа шыққан. Бұл шешім қоғамдық наразылық туғызды: бұндай жұмсақ жазалар Талғардағы құқық қорғау органдарының қылмысқа қарсы күресте әлсіздігін көрсетті. Қоғамдық қысымның нәтижесінде іс қайта қаралып, жаңа қылмыс жасағандары үшін (олар басқа адамды өлтіру ісіне де қатысқан) әрқайсысына қосымша екі жыл мерзім берілді.
Жаңа тергеу: Әкімдік пен полицияның рөлі
Арманның анасы облыс әкімі Марат Сұлтанғазиевке тікелей жүгінгенімен, оның алдында сөз сөйлеу мүмкіндігі болмаған. Жергілікті әкімдік өкілдері, оның ішінде Талғар ауданы әкімінің аппарат басшысы Аслан Қасымбаев, ананың микрофонға жетуіне кедергі келтірген. Соған қарамастан, әкіммен жеке кездесуге қол жеткізген анасы «Хуторские» ОПГ туралы айтып беріп, әкімнен Талғар ауданын қылмыстық топтардан тазартуды сұрады. Алайда, бұдан кейін де күдіктілерге қатысты нақты шаралар қабылданбай, олар босатылып жіберілді.
Қазан айында Арманнан Хасанға қатысты жаңа мәліметтер алынып, тергеу қайта жаңартылды. Тек қоғамдық резонанс пен ананың күш-жігерінің арқасында ғана қылмыстық іс қайта қозғалды. Дегенмен, бұл жағдай құқық қорғау органдарының жемқорлықпен күресудегі шынайы ұстанымын сұраққа қойып отыр.
Жүйелік проблемалар: Құқық қорғау органдарының тиімсіздігі
Талғардағы бұл оқиға Қазақстандағы құқық қорғау жүйесінің көптеген әлсіз тұстарын көрсетті. Жергілікті билік органдары мен полицияның қылмыстық топтармен ымыраласуы халықтың қауіпсіздігіне қауіп төндіреді. Бұл оқиға билік пен қылмыс арасындағы байланыстарды, қылмыстық топтардың заңсыз әрекеттеріне көз жұму немесе қолдау көрсету мүмкіндігін айқындады. Қоғам тарапынан қатаң бақылау болмаған жағдайда, осындай жағдайлардың қайталануы ықтимал.
Хасанды не күтіп тұр?
Хасанға қазіргі таңда адам ұрлау және ауыр дене жарақатын қасақана жасау айыбы тағылып отыр. Егер сот оны кінәлі деп тапса, ол 7-8 жылға бас бостандығынан айырылуы мүмкін. Бұл шешім оқиғаны бақылап отырған жұртшылық үшін әділдіктің орнағанын көрсететін маңызды қадам болуы тиіс.
Бұл оқиға Талғардағы қылмыс пен полиция жүйесіндегі күрделі мәселелерді ашып көрсетеді. Арман Алимов пен оның отбасының хикаясы құқық қорғау органдарының тиімсіз жұмысын, әкімдік пен қылмыстық топтардың ықпалдастығын қоғамға паш етті. Бұл жағдай жалпы жүйедегі өзгерістердің қажет екенін тағы да дәлелдеп отыр. Тек терең реформалар мен қоғамның нақты бақылауы арқылы ғана құқық қорғау органдары мен әкімдік құрылымдарындағы жемқорлыққа қарсы тұруға болады.
