Қазақ элитасының «қол сұғылмайтын» кланына айналған Нығматулиндер отбасы соңғы жылдары жиі қылмыстық істер мен рейдерлік айыптаулардың ортасында жүр. Бұған дейін жоғары лауазымдарды иеленген, елдің саяси сахнасында ықпалды тұлғалар қатарында болған бұл отбасы бүгінде бірнеше бағыттағы тергеулерге тартылып отыр.
Ұлы Нұржан Нұрланов – рейдерлік айып және халықаралық тапсырма
2025 жылғы мамырда Қаржылық мониторинг агенттігі төрағасының орынбасары Жеңіс Елемесов Алматы қаласы бойынша экономикалық тергеп-тексеру департаментінде Нұржан Нұрлановқа қатысты рейдерлік фактісі бойынша қылмыстық іс қозғалғанын растады. Елемесовтің айтуынша, тергеу жалғасуда, халықаралық тергеу тапсырмасы жолданған. Алайда Нұрланов әзірге күдікті ретінде танылған жоқ, тек куәгер ретінде шақырылуы жоспарланып отыр. Оның қазіргі таңда елден тыс жерде жүргені де мәлім болды.
Нұржан Нұрланов – экс-мәжіліс спикері Нұрлан Нығматулиннің ұлы. Ол 2019 жылдан 2022 жылғы Қаңтар оқиғасына дейін «ҚазМұнайГаз-Аэро» ЖШС-нің бас директоры қызметін атқарған. Бұған дейін де ол «Бәйтерек» ұлттық холдингінің басқарма мүшесі болған, жалпы алғанда, квазимемлекеттік секторда жоғары лауазымдарды иеленген.
Арғын, Ерлан және Нұрлан Нығматулиндер – отбасылық ықпал және тергеу күдігі
Нұрлан Нығматулин – Қазақстанның саяси элитасындағы ең ықпалды тұлғалардың бірі болды. Ол 2016-2022 жылдар аралығында мәжіліс спикері, одан бұрын Президент әкімшілігінің басшысы, Қарағанды облысының әкімі болған. Оның егіз бауыры Ерлан Нығматулин де мәжіліс пен сенат депутаты қызметтерін атқарған. Ал үлкен ағасы Арғын Нығматулин – Қарағанды облыстық мәслихатының бұрынғы депутаты.
Бұл үштіктің аты бұған дейін де бірнеше рет рейдерлік, қылмыстық топтарға қатысы бар деген айыптармен аталғанымен, нақты қылмыстық жауапкершілікке тартылған емес.
2024 жылдың желтоқсанында Арғын Нығматулинге қатысты мемлекеттік қаражатты жымқыру фактісі бойынша іс Бас прокуратураға берілгені белгілі болды. 2025 жылдың наурызында ол халықаралық іздеуге жарияланып, кейін Интерполдың «қызыл бюллетень» тізімінде болмағаны да жұртшылықтың назарын аударды. Бұл – құқық қорғау органдарының жүйелі түрде нақты шара қолданбауы туралы сұрақтар туындатты.
Zara франшизасы мен «Алатаудорстрой» ісі: бизнестің жойылу тарихы
2024 жылғы наурызда бұрынғы Zara франшизасының иесі Наталья Овдейчук пен оның күйеуі Рамис Ибрагимов Ерлан Нығматулинді рейдерлік жасады деп айыптады. Олар бизнестерінен заңсыз айырылып қалғандарын мәлімдеп, ІІМ-ге арызданған. Осы оқиғадан кейін Нығматулиндерге қарсы қоғамда теріс пікір күшейе түсті.
Ал 2025 жылдың қаңтарында кәсіпкер Қанат Әміркин мәлімдеме жасап, Нұржан Нұрлановты «Алатаудорстрой» компаниясына рейдерлік жолмен иелік етуге тырысты, ақша бопсалады деп айыптады. Бұл мәлімдемеден кейін Нұрлановқа қатысты рейдерлік фактісі бойынша іс қозғалғанымен, наурызда тергеушілер оны күдікті деп танудан бас тартты. Мәжіліс депутаттары бұл шешімге наразы болып, құқық қорғау органдарын әрекетсіздікте айыптады.
«Тас-Бұлақ» демалыс орны мен рейдерлікке қатысты жаңа мәлімдемелер
2025 жылғы сәуірде Қарағанды облысы, Қарқаралыдағы «Тас-Бұлақ» демалыс орны бұрынғы иесі Талғат Әкуовтың айтуынша, Нығматулиндердің рейдерлік әрекеті нәтижесінде заңсыз иелікке өткен. Қазіргі таңда бұл кешен сатылымға қойылған. Бұл мәлімет қоғамда резонанс тудырды, себебі мұндай істер қоғамда заңсыздықтың тамыры тереңдеп кеткенін тағы бір мәрте көрсетті.
Саяси астар мен билікке төнген қауіп туралы тұжырым
2025 жылғы қаңтарда Нығматулиндерге жаңа айыптар тағылып, тіпті кейбір пікірлерде оларды президент Қасым-Жомарт Тоқаевты орнынан тайдыруға әрекет жасады деген болжам да айтылды. Бұл айыптауларға кәсіпкер Әміркиннің мәлімдемесі негіз болған.
Дегенмен, бұл тұжырымдар расталмағанымен, қоғамда билік пен кланаралық қарым-қатынастар туралы көптеген сұрақтар тудырды. Нығматулиндерге қатысты істер нақты сот шешіміне жетпей, ұзаққа созылып келеді, ал олардың қоғамдық және саяси ықпалы әлі де бар деген пікір жиі айтылады.
Қорытынды: Нығматулиндер ісі – құқықтық жүйе үшін сынақ
Бүгінгі таңда Нығматулиндерге қатысты қылмыстық істер қоғамның, саясаткерлер мен журналистердің ерекше бақылауында. Бұл істер Қазақстандағы элитаға қатысты әділдіктің, заң үстемдігінің, тергеу мен сот жүйесінің тәуелсіздігінің көрсеткіші болмақ. Егер осындай ықпалды тұлғалар шын мәнінде жауапкершіліктен тыс қалса, бұл Қазақстандағы реформалар мен сенім мәселесіне үлкен соққы болуы мүмкін.
Самал Асқар
