Жыл өткен сайын елімізде нақты балаларға арнап жасалатын хабарлар реті көбейгені де жағымды көрсеткіш. Мұны сарапшылар дайындаған қорытындыдан байқауға болады, - деп хабарлайды Arasha.kz.
Жас баланың есте сақтау қабілеті күшті. Содан болар Жапондар мен кәрістер баланы ұлттық құндылықтарға тәрбиелеуді бала-бақшадан бастайды. Жаңа технологияны меңгерудегі жетістіктерімен танылған бұл елдер бастауыш білім сатысында бүлдіршіндердің тек ана тілінде білім алып, өзге тілдерді меңгертуді кейінгі сыныптарға қалдырған. Өйткені бала алдымен өз елінің патриоты болып, өз ұлтының тарихы мен танымын меңгеруі тиіс. Соған орай бұл елдерде балаларға арналған бағдарламалар, баланың дамуын жетілдіретін танымдық хабарлар мен мультфильмдер өте көп. Ал біздің еліміздегі жағдай қалай?
Балалар контенті дегенді ең алдымен есімізге түсетіні – «Балапан» телеарнасы. Шынымен де бұл арна қазақша тілі шыққан балалардың баптаушысы, танымдық мектебі болып отырғаны рас. Жыл өткен сайын елімізде нақты балаларға арнап жасалатын хабарлар реті көбейгені де жағымды көрсеткіш. Мұны сарапшылар дайындаған қорытындыдан байқауға болады.
Десек те, бүгінгі балалардың таңдауы – теледидар емес, түрлі гаджеттер. Оларға қандай қызықты бағдарлама, мультфильм болса да оны теледидардан көргенен, қолындағы ыңғайлы гаджет, смартфондардан қараған ыңғайлы. Мұны статистикалық деректер де растайды. Айталық «Касперский зертханасының» сарапшылары жасаған қорытындыға сүйенек, 2025 жылдың алғашқы бес айында Қазақстандағы балалар смартфондардан бейне платформаларды жиі қараған. Соның ішінде балалардың ең жиі қолданатыны – YouTube арнасы. Балалар үшін ең танымал, ең қызықтысы да осы платформа болып тұр. Статистикада дәйектелгендей, балалар уақытының 29 пайызын осы арнадағы түрлі контенттерді көруге жұмсайды. Жас буынның қызығушылығын арттырып келе жатқан екінші алаң – TikTok. Бұл платформаға балалар өз уақытының шамамен 16 пайызын арнайды. Сондай-ақ жасөспрімідер үшін беделі биік алаңдардың үштігін WhatsApp мессенджері түйіндеп отыр. Мұнда балалар өз уақытының 14 пайызын кетіреді. Ұл-қызымыз өздеріне ұнаған контенттерді осы алаңда жиі бөлісетіні, бірігіп талқылайтыны байқалады.
Сондықтан, өзінің бағдарламалары балаларға жетіп, сұраныс өсуі үшін шығармашылық топ нарықпен де, балалар талғамымен де санасуы тиіс. Бұрын телеарналарда кішкентай оқырмандардың көңілінен шыққан кейбір бағдарламалардың интернет кеңістікке ауысуы да сондықтан. Әсіресе, «Балапан» арнасы уақыттың тамыршысына айналып, өз тұтынушысына керектігіне дер кезінде тапқан деуге әбден болады. Соның арқасында YouTube-арнасындағы «Балапанның» хабарларына апта сайын орта есеппен 10 мың адам жазылады. Осы жылдың 11 айында ғана 410 мың жаңа интернет қолданушысы Балапанның ресми YouTube арнасындағы парақшасына жазылған. Тек мемлекеттік тілде хабар тарататын арна үшін бұл үлкен нәтиже, жақсы көрсеткіш.
Осыдан-ақ еліміздегі жазылушылардың өсу қарқыны бойынша «Балапан» арнасы барлық отандық телеарналар арасында көш бастап тұр деп сеніммен айтуға болады. Қазіргі уақытта бұл телеарнаның YouTube каналындағы оқырманы саны 2,29 миллион адамды межелеген. Бұл қазақтілді аудиторияның көпшілігінің қолы жетпеген жоғары нәтиже. Және мұндай межеге «Балапан» үлкен ізденіс, қыруар еңбек, күш-қайраттың арқасында жетті. Бүгінгі жетістік – «Балапанды» құрудан бастап, бүгінгі биігіне жетуіне дейін тамшыдай болса да үлесін қосқан барша шығармашылық топтың тынымсыз еңбегінің жемісі десек қателеспейміз.
«Мың қадам бір қадамнан басталады» демекші, Қазақстанда бұрын-соңды болмаған балалар арнасын құрып, қалыптастырып, дамыту отандық мамандардың білімі мен біліктілігінің жоғарылығын көрсетеді. Осындай жаңашыл, креативты ойлай алатын, заманауи өзгерістерге ұстылған жастардың арқасында «Балапан» тез дамыды. Әсіресе «Алдар мен ұры», «Алпамыс» және «Тоқты мен Серке» деп аталатын анимациялық сериялар кішкентай көрермен арасында ерекше танымал. YouTube арнасындағы бұл анимациялық еңбектердің әрқайсысы 4 миллионнан астам қаралғанын айта кеткен жөн. Бірнеше сериядан тұратын балалар контентінің әрқайсысы өзінше қызық, өзінше тартымды. Бүлдіршіндердің қайта-қайта «Баапанды» іздейтіні, көретіні де сондықтан.
Бұдан бөлек, қазіргі рейтингте «Балапанның» YouTube арнасындағы «111», «Ақжелкен», «Желаяқ», «Білімді бала», «Тәтті балақай», «Бізбен биле», «Көңілді асхана», «Ағылшын әліппесі», «Менің мекенім», «Сен білесің бе?» атты жаңа бағдарламалары мен бірқатар отандық анимациялық жобалары да балалар көңілінен шыққан. Соның арқасында арнаның қаралымы тағы артты.
K-Research зерттеу компаниясы көрсеткендей, 2024 жылы «Балапан» арнасы басқа балалар хабарларымен салыстырғанда ең жоғары жылдық үлеске ие болған. Бұл 5,6 пайызды құрайды. Осылайша бұған дейінгі жылдары танымалдық пен қаралым бойынша рейтингтің 9-шы қатарында тұратын телеарна 2024 жылы бірден жағдайын жақсартып, 6-шы қатардан көрінген.
Телеарнаның шығармашылық ұжымы бұған бірнеше себептің түрткі болғанын алға тартып отыр. Біріншіден, балалар контентін жасауға, бүлдіршіндерге арналған телеөнімдер дайындауға мемлекеттен бөлінетін қаржы да қомақты, қолдау да айтарлықтай жоғары. Екіншіден, балалар арнасы мен көрермен арасындағы байланыс жақсы жолға қойылған. Соның ішінде ұл-қызының ертеңіне бей-жай қарамайтын ата-аналар балалардың дамуына, өсуіне не керек екенін, балалардың қандай хабарларды қызығушылықпен көретінін жеткізіп, шығармашылық тобының жаңа ізденістер жасауына, балалармен бірге өсуіне ықпал етуде.
Әрине, теле және интернет-аудиторияда қазақ тіліндегі балалар контентіне қатысты сұраныстың уақыт өткен сайын көбейгені қуантады. Бұл бүлдіршіндердің ана тілін жетік меңгеруіне, ұлттық құндылықтармен қазақ тілінде танысуына, тарих пен салт-дәстүрімізді тереңірек біліп өсуіне көмектеседі. Алдағы уақытта қазақтың өз болмысын көрсететін тарихи тұлғалар, дала батырларын дәріптеген хабарларды да көбейте түскеніміз абзал. Шығармашылық топ енді осы бағытта ізденіс жасаса нұр үстіне нұр болмақ.
