Қазақстан Республикасында зайырлы мемлекет құру қағидасы — қоғамның тұрақтылығын сақтап, әртүрлі діни көзқарастар мен сенімдерді құрметтеу мен сақтау тұрғысынан маңызды рөл атқарады. Мемлекет өзінің азаматтарының діни сенімдері мен әлемге көзқарастары бойынша еркіндіктерін қамтамасыз етуге міндетті, ал осы еркіндіктің үйлесімді түрде жүзеге асуы үшін діни төзімділікті сақтаудың мәні ерекше. Бұл ретте зайырлы мемлекет пен діни төзімділік арасындағы байланыс қоғамның рухани әрі әлеуметтік бірлігіне негіз болары сөзсіз. Зайырлы мемлекет дегеніміз — діни ұйымдар мен мемлекеттік биліктің бір-бірінен тәуелсіздігіне негізделген басқару жүйесі. Мұндай мемлекетте діни сенімдер мен әлемге көзқарастар мемлекеттік саясаттың негізіне алынбайды, бірақ діни сенім бостандығы мен діни қауымдар мен ұйымдардың өз іс-әрекеттерін еркін жүзеге асыру құқығы кепілдендірілген.
Зайырлылық мемлекеттің қоғамдық келісімді сақтауға бағытталған маңызды принциптерінің бірі болып табылады, ол өз кезегінде діни төзімділікті дамытуға ықпал етеді.
Қазақстанда зайырлы мемлекеттің қалыптасуы мен дамуында діни сенім бостандығы негізгі құқықтардың бірі ретінде қарастырылады. Бұл құқықты сақтау үшін мемлекет өзінің қызметін барлық діни топтардың құқықтарын тең дәрежеде қамтамасыз ету бағытында жүзеге асырады. Қазақстанның Конституциясында әр адамның өз діни сенімін таңдау құқығы және діни наным-сенімдерді еркін ұстану мүмкіндігі берілген. Зайырлы мемлекет болып табылатын Қазақстан, осы құқықты сақтай отырып, барлық діндерді бірдей құрметтеу мен олардың әртүрлілігін тануға негізделген саясат жүргізеді. Қазақстанда әртүрлі діни көзқарастар мен наным-сенімдердің болуы — тарихи тұрғыдан қалыптасқан мәдениеттер мен дәстүрлердің бір бөлігі. Осы ерекшеліктерге қарамастан, мемлекет өзінің негізгі құндылықтарының бірі ретінде діни төзімділікті, өзара құрмет пен түсіністікті сақтауға ұмтылады. Мұндай жағдайда әрбір діннің өкілі өзінің сенімін білдіріп, оны құрметтейтін қоғамда өмір сүруіне толық құқыққа ие болады.
Діни төзімділік – адамның басқа адамдардың діни сенімдерін құрметтеу және қабылдау қабілеті. Бұл қасиет қоғамдағы бейбітшілік пен тұрақтылықтың кепілі бола алады. Қазақстан сияқты көпұлтты және көпдінді қоғамда діни төзімділіктің мәні ерекше, себебі әртүрлі этностар мен діндер өкілдері қатар өмір сүреді. Төзімділік адамдардың жеке басының еркіндігін сақтай отырып, қоғамның үйлесімді дамуына ықпал етеді. Мемлекет үшін діни төзімділік, ең алдымен, азаматтардың діни сенім бостандығын қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады. Бірақ бұл бір ғана құқықпен шектелмейді. Діни төзімділікті қалыптастыру үшін ұлттық білім беру жүйесі, мәдениет пен тарих, қоғамның рухани дүниесі маңызды роль атқарады. Діни төзімділіктің жоғары деңгейі адамның өзгенің пікірін құрметтеу, әртүрлі діндер мен мәдениеттердің артықшылықтарын түсіну қабілетін дамытады. Қазақстандағы діни төзімділік тек мемлекеттік органдардың қызметі ғана емес, сонымен қатар қоғамның әрбір мүшесінің рухани және моральдық жауапкершілігін білдіреді. Әрбір азамат өздерінің жеке діни сенімдері мен көзқарастарын құрметтеп, басқалардың сенімдеріне төзімділік танытуы қажет. Бұл діни және мәдени әртүрлілікке толы қоғамдағы тұрақтылықтың негізі болып табылады.
Зайырлы мемлекет құрылымында діни ұйымдар мен мемлекеттік органдардың өзара қарым-қатынасы ерекше маңызды болып табылады. Қазақстанда діни ұйымдардың мемлекеттен тәуелсіздігі сақталған, бірақ олардың қоғамдық өмірге қатысуы заңмен реттеледі. Діни ұйымдар мен олардың қызметкерлері қоғамның рухани дамуына ықпал етіп, адамдардың моральдық және этикалық тұрғыдан дұрыс бағытта дамуына көмектеседі. Сонымен қатар, діни ұйымдар діннің адамгершілік құндылықтарын насихаттай отырып, қоғамда бейбітшілік пен келісімді сақтауға үлкен үлес қосады. Зайырлы мемлекеттің міндеті — діни ұйымдармен тиімді жұмыс істеу және олардың қоғамға деген әсерін бақылау. Қазақстандағы діни ұйымдар мен қауымдардың іс-әрекеті Конституцияға және заңдарға сәйкес жүзеге асырылады, бірақ олар мемлекеттік басқару жүйесіне араласпайды. Бұл діни ұйымдардың еркін әрекет етуіне мүмкіндік береді, бірақ олар қоғамның рухани әрі моральдық жағдайын қалыптастыруда белсенді рөл атқаруы тиіс.
Діни төзімділікті қалыптастыруда білім жүйесінің рөлі өте маңызды. Қазақстандағы білім беру жүйесі барлық діни сенімдерді құрметтеу мен түсінуге бағытталған. Бұл бағыттағы жұмыстар мектептер мен жоғары оқу орындарында, сондай-ақ діни оқу орындарында жүзеге асырылады. Діни білім беру тек діннің негіздері туралы ғана емес, сонымен қатар адамдардың бір-біріне деген құрметі мен ынтымақтастығын тәрбиелеуге бағытталуы тиіс.
Діни төзімділік пен зайырлы қоғамды қалыптастыру үшін білім беру бағдарламалары мен дәрістердің маңызы зор. Жастарға әртүрлі мәдениеттер мен діндер туралы білім беру арқылы оларды радикализмнен сақтандыруға болады. Сонымен қатар, діндердің өзара құрметпен қарауы, діни алауыздықты болдырмау — бұл дүниетаным мен қоғамдық құндылықтардың негізінде қалыптасатын қасиеттер. Қазақстанның зайырлы мемлекет ретінде қалыптасуы және діни төзімділікті сақтау мемлекет пен қоғамның жауапкершілігіне байланысты. Зайырлылық, ең алдымен, адамдардың дінге деген көзқарасын, мәдениеті мен дәстүрлерін, әлемге деген көзқарастарын құрметтеуді талап етеді. Бұл қоғамдағы әрбір азаматтың діни сенім бостандығын қамтамасыз етуге бағытталған негізгі ұстаным болып табылады.
Қазақстандағы зайырлы мемлекет пен діни төзімділік арасындағы байланыстың маңызы зор. Бұл — елімізде тұрақтылықтың, бейбітшілік пен келісімнің сақталуына ықпал ететін негіз. Сонымен қатар, бұл принцип еліміздің ішкі саясатында да маңызды орын алатын фактор болып табылады. Зайырлы мемлекет діни және мәдени әртүрлілікті бейбіт түрде басқаруды, діни төзімділікті нығайтуды көздейді. Ал бұл өз кезегінде қоғамның әлеуметтік бірлігі мен тұрақтылығын қамтамасыз етеді.
Зайырлы мемлекет және діни төзімділік — бұл бүгінгі таңда Қазақстанның рухани және әлеуметтік өмірінде басты рөл атқаратын қағидаттар. Бұл принциптер елдің азаматтарына діни сенім бостандығын қамтамасыз етіп, түрлі діни көзқарастар мен нанымдарды құрметтеуге шақырады. Қазақстанның зайырлы мемлекетін қалыптастыру және діни төзімділікті сақтау арқылы біз қоғамымызда бейбітшілік, тұрақтылық пен өзара құрмет негізінде үйлесімді өмір сүруге қол жеткізе аламыз.
