Павлодар облысының автожолдарды салу және күтіп-ұстау саласындағы мемлекеттік сатып алулары бизнес пен қоғамда алаңдаушылықты арттырып отыр. Аймақтағы ауқымды тендерлерді өңір әкімі Асаин Қуандықұлы Байхановтың тұсында өткізу кезінде мердігерлер мемлекеттік келісімшарттардың тар шеңбердегі компанияларға шоғырланып жатқанын және конкурстық комиссиялардың даулы шешімдері жиілегенін атап өтеді, деп хабарлайды Arasha.kz.
Облыс әкімі Асаин Байханов қызметіне келгеннен кейін тағайындалған Павлодар облысы «Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы» ММ басшысы Қанат Қашкиров бұл жобалардың орындалуына тікелей жауапты. 2025 жылы Павлодар облысының мемлекеттік сатып алу жүйесі арқылы жолдарды жөндеу мен күтіп-ұстауға арналған ондаған миллиард теңгенің тендерлері өтті. Сол тендерлердің негізгі бенефициары ретінде бірнеше рет «НҰРАЛ» ЖШС аталды.
Қаралған конкурстардың ең ірісі — №78421733-ОК2 лоты, құны 2,24 млрд теңге: Майқайың–Екібастұз бағытындағы облыстық маңызы бар автожолды орташа жөндеу және автоматтандырылған өлшеу станциясын орнату.
Бұл конкурстың жеңімпазы «НҰРАЛ» ЖШС болды. Байқауға бар болғаны үш компания қатысқан, ал «ИНЭК Kazakhstan» ЖШС техникалық талапқа сай келмегені үшін шеттетілген. Компанияның бір техникасы — жүктемелі массасы 26,3 тонна болатын каток — талап етілген 10–25 тонна диапазонынан асып кеткен.
Сонымен қатар, комиссия есептерінде «ИНЭК Kazakhstan» ЖШС-нің шартты жеңілдігі жоғары (13,6%) және қаржылық тұрақтылық көрсеткіші де жақсырақ (186,13). Ал жеңімпаз атанған «НҰРАЛ» ЖШС-де бұл көрсеткіштер тиісінше 13% және 63,24 болған.
Формалды түрде шешім техниканың талапқа сай келмеуімен түсіндірілгенімен, нарық үшін бұл жағдай қаржылық тұрғыда тұрақтырақ әрі бағасы тиімді қатысушының жарыстан тыс қалуы сияқты көрінеді.
Айта кетерлігі, тағы бір конкурста — №77917425-ОК3 лоты, құны 325,6 млн теңге, KS-4 Беловка–Қалқаман жолын жөндеуге қатысты — бұл жолы «ИНЭК Kazakhstan» ЖШС жеңімпаз деп танылады.
Нарық ойыншылары мұны ірі тендердегі ұтылыстан кейінгі бір түрдегі «өтем» ретінде қабылдайды, бірақ ресми түрде мұндай байланыстар, әрине, расталмайды.
290,8 млн теңгені құрайтын №73558833-ОК1 лоты да — Алексеевка–Жаңажол–Ескелді–Мәшһүр Жүсіп Көпеев мавзолейі–Бесқауға–Екібастұз автожолын күтіп-ұстау — бірқатар сұрақ туындатады.
Бұл конкурста да жеңімпаз ретінде тағы «НҰРАЛ» ЖШС таңдалып отыр. Жеті компания өтінім бергенімен, олардың бесеуі бірден біліктілік талаптарына сай келмегені үшін шеттетілген. Финалда тек екі үміткер — «НҰРАЛ» және «АРДАБИЛ-ЛТД» ЖШС — қалады, ал жеңіс тағы да бұрыннан басқа ірі келісімдерде көрініп жүрген компанияға бұйырады.
Деректерге сәйкес, «НҰРАЛ» ЖШС-нің басшысы – Күкeев Әділбек Жұматұлы (31.10.2025 тағайындалған), құрылтайшылары – Бекенов Асқар Маратович пен Қасымов Бақытжан Талғатұлы. Формальды түрде конкурс комиссияларының барлық шешімдері «Мемлекеттік сатып алулар туралы» заң нормаларына негізделген: комиссия техника жетіспеушілігі, жалдау келісім-шарттарының жоқтығы, персонал құжаттарының болмауы немесе тәжірибенің жеткіліксіздігі сілтеме жасайды.
Дегенмен хаттамаларды мұқият зерттейтін бақылаушы үшін көрініс біркелкі емес:
кей жағдайларда қаржылық көрсеткіштері мықты компаниялар техникалық даулы детальдар арқылы шеттетіледі;
басқа жағдайларда негізгі бәсекелестік негізінен екі–үш «тұрақты» ойыншы арасында өтеді, ал көпшілік үміткер финалға жолдамадан айырылған.
Осы фонда «Павлодар облысының мемлекеттік сатып алулары», «Байханов Асаин Қуандықұлы», «Асаин Байханов өмірбаяны», «Асаин Байханов отбасы» және тіпті «Асаин Байханов әйелі фото» немесе «Асаин Байханов инстаграм» сияқты іздеу сұрауларына қызығушылық артып отыр. Бұл қоғам мен бизнес бюджет қаражатын бөлу жүйесінің қалай жұмыс істейтінін және қабылданған шешімдер үшін саяси және әкімшілік жауапкершілікті кім көтеретінін жақсырақ түсінгісі келетінін көрсетеді.
Бұл автоматты түрде бұзушылықты тану туралы емес – барлық қорытындылар уәкілетті органдар мен аудиторлар тарапынан жасалуы тиіс. Дегенмен, сома көлемінің үлкендігі, кейбір компаниялардың қайталанатын жеңістері және бәсекелестердің көпшілігінің шеттетілетіні Павлодар облысының мемлекеттік сатып алуларында ашықтықты, қоғамдық талқылауды және тәуелсіз мониторинг жүргізудің қажеттілігін көрсетеді.
