Қазақстанда уақыт белдеуінің өзгеруі халық арасында қызу пікірталас тудырды. Бұл шешімнің энергетика саласына және басқа да маңызды бағыттарға тигізген әсері айтарлықтай болды. Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев мәлімдегендей, уақыт белдеуінің өзгеруі электр энергиясын тұтыну графигін күрделі етіп, кешкі сағаттарда тұтынудың артқанын көрсетті. KEGOC жүйелік операторы осы өзгерістерге сәйкес елдегі электр жүйесін қайта бейімдеуге мәжбүр болды.

Министрдің айтуынша, қазіргі энергетикалық ресурстардың көлемі шарықтау кезеңдегі сұранысты толық қамтамасыз ете алмай отыр. Кешкі уақытта электр энергиясын импорттау қажеттілігі туындады, бұл елдегі энергетикалық жүйе үшін жаңа сын-қатерге айналды. Атап айтқанда, электр станцияларын масштабты жөндеу жұмыстары энергия көздерінің уақытша тоқтап қалуына әкелген. Нәтижесінде, Қазақстан сырттан электр энергиясын сатып алуға мәжбүр болды.

Энергия тұтыну мен импорт мәселелері

Энергетика министрі жөндеу жұмыстарының бұрын-соңды болмаған ауқымда өткенін атап өтті. «Республика тарихында алғаш рет негізгі ГРЭС пен жылу электр орталықтарында толыққанды күрделі жөндеу жүргізілді. Бұл станциялардың уақытша тоқтауына себеп болды, сондықтан біз электр энергиясын импорттауға мәжбүр болдық», – деді министр. Оның айтуынша, уақыт белдеуінің өзгеруі кешкі тұтынудың артқанын көрсетіп, энергетикалық жүйеге қосымша жүктеме түсірді.

Сонымен қатар, артық энергия түнгі уақытта экспортқа шығарылатыны айтылды. Бұл Қазақстанның ішкі энергия көздерін тиімді пайдалануға тырысып жатқанын көрсетеді. Дегенмен, электр энергиясын сырттан сатып алу қажеттілігі ел экономикасына қосымша қаржылық жүк түсіреді.

Уақыт белдеуінің қоғамға әсері

2024 жылдың 1 наурызында Қазақстан бірыңғай уақыт белдеуіне (UTC+5) көшті. Сауда және интеграция министрлігі бұл шешімді тұрғындардың көптеген өтінішіне байланысты қабылдағанын хабарлады. Алайда, жаңа уақыт белдеуі түрлі салада қиындықтар тудырды. Білім беру саласында да мәселелер байқалды. Кейбір мектептер сабақ кестесін қысқартуға мәжбүр болса, Білім министрі Гани Бейсембаев бұл олқылықтардың жазғы мектептерде толтырылатынын айтты.

Қоғам белсенділері, кәсіпкерлер мен сарапшылар уақыт белдеуін өзгертудің теріс әсерлерін талқылап, шешімнің тиімділігіне күмән келтірді. Әсіресе, бұл өзгеріс еңбек өнімділігіне және тұрғындардың күнделікті өміріне кері әсерін тигізген. Уақыт белдеуі өзгергеннен кейін таңғы жарықтың кешігуі жұмысқа және мектепке баратын халық үшін қолайсыздық туғызды.

Экономикалық және әлеуметтік салдары

Кәсіпкерлердің айтуынша, уақыт белдеуінің өзгеруі өндіріс кестесіне және логистикалық процестерге теріс ықпал еткен. Кейбір кәсіпорындар жұмыс уақытын қайта қарауға мәжбүр болды. Сонымен қатар, жаңа уақыт белдеуі халықаралық сауда келісімдеріне де әсер етті, себебі кейбір серіктес елдермен уақыт сәйкессіздігі туындады.

Сарапшылар уақыт белдеуінің ұзақ мерзімді әсерлерін зерттеуді ұсынды. Олардың пікірінше, шешім қабылдаған кезде қоғамның барлық топтары мен сарапшылардың пікірлері ескерілмеген. Бұл мәселе үкіметтің болашақтағы реформаларында ашықтық пен диалогтың маңыздылығын көрсетеді.

Болашақтағы қадамдар

Қазақстандағы уақыт белдеуінің өзгеруі энергетика, білім беру және әлеуметтік саладағы проблемаларды айқын көрсетті. Үкімет уақыт белдеуінің ұзақ мерзімді тиімділігін бағалау және туындаған қиындықтарды шешу үшін нақты шаралар қабылдауы қажет. Энергетика саласындағы импорттық тәуелділікті азайту үшін жаңартылатын энергия көздерін дамыту, жаңа технологияларды енгізу және энергетикалық инфрақұрылымды нығайту қажет.

Сонымен қатар, уақыт белдеуінің халықтың өмір сапасына әсерін барынша азайту үшін тиімді шаралар қолға алынуы тиіс. Қоғаммен ашық диалог жүргізу және түрлі салалардағы проблемаларды кешенді түрде шешу Қазақстанның болашақ дамуына оң ықпал етпек.

Самал Асқар