Ақтөбе облысында жүйелі жол жөндеу тапсырыстары уақыт сайын бір фирмаға — «Жалаугер-НС» ЖШС-не беріліп отырады. Тек 2025 жылдың өзінде бұл компания Шалқар – Бозой – Өзбекстан шекарасы бағытындағы жолды күтіп ұстау бойынша 79,7 млн теңгелік тендерді жеңіп алған. Ал бұл — миллиардтаған қаржыны қамтитын схеманың бір бөлігі ғана.
Бір ғана қатысушы – бір ғана жеңімпаз
Ақтөбе облысы Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы 95 км жол учаскесін күтіп ұстауға ашық конкурс жариялаған. Жеңімпаз лезде анықталды — конкурсқа жалғыз қатысқан компания — «Жалаугер-НС» ЖШС 79 756 432 теңге сомасына келісімшартқа ие болды.
«Жалаугер-НС»-ті кім басқарады?
Компания 1991 жылы туған Қобыландин Мұрат Жанабайұлының атына тіркелген. Ол — негізгі мемлекеттік құрылымдарға қол жеткізе алатын ықпалды әулеттің өкілі.
- Оның марқұм әкесі Жанабай Нәғимұлы Қобыландин «ҚазАвтоЖол» АҚ Ақтөбе филиалының басшысы болған;
- Ағасы Нәғим Сәлім Жанабайұлы — «QazaqGaz Aimaq» АҚ бас директорының орынбасары, бұған дейін «ҚазМұнайГаз», Энергетика министрлігі және басқа да ұлттық құрылымдарда жұмыс істеген;
- Тағы бір ағасы — Данияр Қобыландин — «Көкпардың дүниежүзілік қауымдастығы» ЗТБ-ның директоры.
Миллиардтаған теңгеге келісімшарттар
Kompra.kz мәліметінше, «Жалаугер-НС» ЖШС қазіргі уақытқа дейін жалпы сомасы 18 184 586 692,59 теңгеге тендерлер ұтып алған.
Ұтқан келісімшарттарға мысалдар:
| Күні | Сомасы | Сипаттамасы | Сатып алу тәсілі |
| 21.01.2025 | 9 715 255 ₸ | «Шалқар – Бозой – Өзбекстан шекарасы» трассасын қысқы күтіп ұстау | Бір көзден алу |
| 07.06.2024 | 894 667 166 ₸ | Жолдарды күтіп ұстау бойынша мердігерлік жұмыс | Тендер |
| 28.05.2024 | 85 600 000 ₸ | Шалқар қаласындағы Қалжановтар көшесін жөндеу | Тендер |
| 02.06.2024 | 28 454 000 ₸ | Абаттандыру (нақты көрсетілмеген) | Тендер |
| 18.02.2022 | 93 550 080 ₸ | Қауылжыр ауылына кіреберіс жолды жөндеу | Конкурс |
2022 жылы ұтқан тендерлердің аударылған кестесі:
| Күні | Сомасы | Орналасқан жері | Санаты |
| 31.05.2022 | 94 823 198 ₸ | Жастар ауылы, Қарағанды облысы | Жол жөндеу |
| 28.03.2022 | 142 516 293 ₸ | Шалқар қ., Е.Көтібарұлы көшесі, Ақтөбе облысы | Жол жөндеу |
| 02.02.2022 | 456 714 285 ₸ | Қарағанды қ., Қазыбек би ауданы | Жолды күтіп ұстау |
| 01.02.2022 | 142 596 892 ₸ | Шалқар қ., Ақтөбе облысы | Жол жөндеу |
| 31.01.2022 | 78 571 428 ₸ | Нұр-Сұлтан қ., Есіл ауданы | Көше жарықтандыру |
| 27.01.2022 | 34 603 254 ₸ | Шалқар қ., Е.Көтібарұлы көшесі, Ақтөбе облысы | Жол жөндеу |
| 11.01.2022 | 95 949 551 ₸ | Қауылжыр ауылы, Ақтөбе облысы | Жол жөндеу |
Тізімде ондаған тендер бар, олардың жалпы сомасы 18 миллиард теңгеден асады.
Неліктен бұл күмән тудырады?
Егер бір компания Қазақстанның әртүрлі өңірлерінде ірі жол тендерлерін тұрақты түрде ұтып отырса — кейде бәсекелессіз, бұл ықтимал аффилировандықты, сатып алу рәсімдерінің жабықтығын және сыбайлас жемқорлыққа қарсы органдар тарапынан бақылаудың жоқтығын көрсетеді.
Әсіресе компания энергетика мен инфрақұрылым саласындағы жоғары лауазымды тұлғалармен байланысты болған жағдайда, мәселе тіпті күмәнді бола түседі.
Әкімдікке қойылар сұрақтар
Ақтөбе облысының әкімі Асхат Шахаровқа негізгі сұрақ:
- Неліктен осындай ірі қаржылар бір ғана компанияға бұйырып отыр?
- Бәсекелестік пен ашықтық қайда?
Сондай-ақ Ақтөбе облысындағы жол жөндеу тендері туралы біздің зерттеуімізді оқуды ұсынамыз — «Жол жөндеуге бөлінген миллиардтар: Ақтөбеде Назарбаевтың жиеніне қатысы бар компания жеңіске жетті».
